This post is also available in:
เป็นที่รู้กันว่ามนุษย์สามารถผลักดันประเทศให้เดินหน้าไปได้ และญี่ปุ่นรู้ดีในข้อดี และจะง่ายขึ้นถ้าเอาวัฒนธรรมประเทศตัวเองแฝงเข้าไปในความน่ารัก คิขุในสไตล์ญี่ปุ่น เริ่มจากกลุ่มเล็กๆและขยายไปทั่วโลกให้ผู้คนได้มีความสุขกับมัน อะนิเมะและการ์ตูนจากญี่ปุ่นเป็นส่วนหนึ่งที่เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย เราไปเจาะลึกเบื้องหลังสิ่งเหล่านี้กันดีกว่า
เรามาค้นหาสิ่งที่สุดที่เกิดเป็นวัฒนธรรมประชานิยม (pop culture)ที่เริ่มมาจากญี่ปุ่นและแตกกระจายไปอีกในหลายสิ่ง
#1 ความบ้าคลั่งของวัฒนธรรมประชานิยม: Attack on Titan
เครดิตรูป: Canva
การ์ตูนของเหล่ามหาชนชาวป๊อป ได้ยึดครองใจนักอ่านมากมายเป็นเวลาหลายปี แฟนคลับการ์ตูน The Attack on Titan เป็นแฟนพันธ์เเท้ที่เหนียวแน่นและอดทนรอคอยหนังสือที่ตนรักจะตีพิมพ์ เเละเช่นกันผุ้คนจากทั่วโลกก็ต่างใจจดใจจ่อรอคอยว่าเมื่อไหร่หนังสือ จะเขียนตอนใหม่และออกมาขายซักที ซึ่งไม่มีใครรู้ดีไปกว่าคนเขียนคือ คุณ ฮาจิเมะ อิซายามะ (Hajime Isayama)
วรรณกรรมเรื่องผ่าพิภพไททัน (The premise of Attack on Titan) อาจฟังดูน่าฉงนสำหรับคนที่ไม่เคยรู้จัก เนื้อเรื่องคือมนุษย์อาศัยอยู่ด้วยความกลัว จากพวกไททัน(มนุษย์ที่โดนจับทดลอง)ที่จับคนกินเป็นอาหาร พวกมนุษย์จะอาศัยอยู่ในพื้นที่ๆห้อมล้อมด้วยกำแพงเพื่อหลบหนีจากเหล่าอสูรร้าย มีตัวเดินเริ่องคือ Eren Jaeger ที่จะฆ่าเหล่าอสูรร้ายให้หมดไปเพื่อดำรงค์อยู่ของชนเผ่ามนุษย์
จินตนาการกันไม่ออกทีเดียว กับเนื้อเรื่องว่ามันพิลึกพิลั่นขนาดไหนที่มนุษย์เราถูกอสูรร้ายจับกินเป็นอาหาร การเดินเรื่องที่ซับซ้อน ความเจ็บไข้ได้ป่วยและการสื่ออารมณ์ในส่วนลึกของมนุษย์เราทำให้การเดินเรื่องน่าติดตาม ด้วยสิ่งนี้จึงมีผู้ติดตามเพิ่มมากขึ้นจากทั่วโลก
เพราะด้วยเหตุนี้ วรรณกรรมจึงได้รับรางวัลถึง14รางวัลและได้เสนอชื่อถึง21ครั้ง 14 awards and earned 21 nominations สำหรับรางวัล แอ็กชัน ผจญภัย ตั้งแต่นิยายแฟนตาซี ชุดคอสเพลย์ วรรณกรรมเรื่องนี้ ได้สร้างแรงบันดาลใจให้แก่คนทั่วโลก เเละยังเกิดชุมชนนักคิดนักสร้างสรรค์ขึ้นอีกด้วย
#2 ฮารุกิ มุระคามิ(Haruki Murakami)
เครดิตรูป: Canva
ผลที่เกิดตามมาจากงานเขียนของ ฮารุกะ มุระคามิ คือหนังสือของเขาได้ถูกแปลออกไปมากกว่า 50 ภาษาทั่วโลกและผู้คนจากทั่วโลกได้ร่วมกันวิพากษ์วิจารณ์ผลงานอันทรงคุณค่าของเขากันอย่างทั่วถึงในการเขียนแบบวรรณกรรมแบบร่วมสมัย มุระคามิ นักเขียนที่กลายเป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติ งานเขียนที่ทรงพลัง เป็นแก่นความคิดที่สะท้อนถึงสังคมญี่ปุ่น งานเขียนของเขาได้สร้างเเรงบันดาลใจให้กับผู้คนในหลากหลายอายุและเชื้อชาติ ถึงกระนั้น งานเขียนของเขาก็ถูกมองว่าเหยียดเพศหญิง เพราะเนื้อหาในหนังสือบางตอน
ผลที่เกิดตามมาจากงานเขียนของ ฮารุกะ มุระคามิ คือหนังสือของเขาได้ถูกแปลออกไปมากกว่า 50 ภาษาทั่วโลกและผู้คนจากทั่วโลกได้ร่วมกันวิพากษ์วิจารณ์ผลงานอันทรงคุณค่าของเขากันอย่างทั่วถึงในการเขียนแบบวรรณกรรมแบบร่วมสมัย มุระคามิ นักเขียนที่กลายเป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติ งานเขียนที่ทรงพลัง core of the allure of Japanese soft power เป็นแก่นความคิดที่สะท้อนถึงสังคมญี่ปุ่น งานเขียนของเขาได้สร้างเเรงบันดาลใจให้กับผู้คนในหลากหลายอายุและเชื้อชาติ ถึงกระนั้น งานเขียนของเขาก็ถูกมองว่าเหยียดเพศหญิง เพราะเนื้อหาในหนังสือบางตอน
ผู้อ่านมักจะติดกับดักความมหัศจรรย์ในโลกจินตนาการของเขาmagical realism in his surreal worlds, ปลดปล่อยตัวเองไปกับสถานการแปลกประหลาดและยากจะคาดเดาได้ ผลงานหลายๆชิ้นของมุระคามิจะผสมผสานระหว่างความโดดเดี่ยวและความเศร้าหมอง อย่างเช่น ในเรื่อง นอวีเจี้ยน วู๊ด(Norwegian Wood) สื่อถึงความตึงเครียดของศาสนาและอุดมการ์ณทางการเมืองของญี่ปุ่น และในหนังสือ1Q84 ตัวเอกในเรื่องพยายามที่จะสร้างบรรทัดฐานใหม่ๆทั้งเห็นด้วยเเละเพื่อต่อต้านระบบความเชื่อเรื่องการทำงานอย่างหนักตามแบบฉบับของญี่ปุ่น
งานเขียนของเขา thrives in translation (การแปลแบบตรงกับเนื้อหา) เข้าถึงผู้อ่านทั่วโลกได้อย่างตรงเป้าหมายเพราเป็นการแปลจากภาษาเดิมของวรรณกรรม บ้างก็พูดกันว่างานเขียนของมุระคามิ เป็นระดับสุดยอดของงานเขียนที่กระตุ้นแนวคิดให้คนญี่ปุ่นรุ่นใหม่ตื่นตัวจากงานเขียนของเขา ส่วนอีกพวกมองต่างออกไป เห็นว่างานเขียนของเขาเป็นแนวตะวันตกมากเกินไปไร้ซึ่งแก่นแท้และวัฒนธรรมประเพณีของญี่ปุ่น
เเต่ในภาพรวม งานเขียนของมุระคามิได้แหกกฎเกณฑ์ของวรรณกรรมเดิมๆและเป็นแรงผลักดันให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์กันอย่างกว้างขวาง
#3 Yuzuru Hanyu(ยูซูรุ ฮะนิว)
Photo credits: Canva
มันน่าประหลาดใจที่คนๆหนึ่งสามารถที่จะครองใจคนหลายๆล้านคนได้ แต่หนุ่มน้อยนักน่ารัก นักฟิกเกอร์สเก็ตลีลาที่ทำลายสถิติเก่าลง แต่คนๆนี้ทำได้ คนทั้งประเทศ เพื่อนพ้องน้องพี่ เเละผู้คนในวงการทีวีต่างก็ชื่นชมเขาคนนี้ ยูซูรุ ฮะนิว เหล่าผู้ชื่นชอบเขาและแฟนคลับเพิ่มขึ้นอย่างมากมาย
ยูซุรุ เป้นขวัญใจที่ชาวจีนกล่าวถึงมากด้วยเช่นกัน อาจเป็นเพราะความที่จีนเเละญี่ปุ่น regional and security tensions มีนโยบายที่เกี่ยวข้องกับเรื่องความมั่นคงร่วมกันอย่างยาวนานหลายทศวรรษนั่นเอง บางทีนี่อาจจะเหตุผลที่จะทำลายความหมางเินของทั้งสองประเทศนี้ลงก็ได้เพราะ แฟนคลับชาวจีนหลายล้านคนของเขามาร่วมส่งกำลังใจเเละสนับสนุนเขาในกีฬาโอลิมปิค 2022ที่ผ่านมานี่เอง
บนโลกนี้ นักฟิกเกอร์สเก็ตลีลา วัย 27 ปีคนนี้ กลายเป็นตำนานเพราะเขาทำลายสถิติโลกด้วยการคว้าเหรียญทองโอลิมปิก 2 รายการติดต่อกัน คือ ในปี 2014 ที่โซชี รัสเซีย และในปี 2018 ที่พยองซัง เกาหลีใต้ซึ่งผู็ที่เคยได้รับรางวัลเดียวกับเขาคือ ริชาร์ด บัทท่อน Richard Button ในปี ค.ศ 1952 ชาวอเมริกัน
อาจจะพูดได้ว่า ยูซุรุ ฮะนิว เป็นขวัญใจชาวญี่ปุ่น ที่ครองใจผู้คนจากทั่วสาระทิศ หรือแม้แต่ประเทศจีนซึ่งเป็นประเทศคู่เเข่งของญี่ปุ่นมาอย่างยาวนาน
วัฒนธรรมประชานิยมของญี่ปุ่น: โดยรวม
ถ้าจินตนาการเกี่ยวกับประชานิยมของญี่ปุ่น วัฒนธรรมนี้มีสิ่งที่เกิดขึ้นใหม่ๆเสมอ ซึ่งมีมากกว่า 3 สิ่งที่กล่าวมาข้างต้น เริ่มจาก ฮัลโหล คิตตี้ มาถึงชาเขียวมัจจะ มาถึงการ์ตูนอะนิเมะนับร้อยๆเรื่อง ตลอดจนการ์ตูนมังงะ ที่ออกขายเป็นประจำในทุกๆสัปดาห์ จะเห็นได้ว่าญี่ปุ่นมีสิ่งที่เกิดขึ้นใหม่ๆได้อย่างเหลือเฟือ ผ่านสิ่งละอันพันละน้อยต่างๆเหล่านี้
อ่านเพิ่มเติม:
